AZAL-ın Bakı-Qroznı reysini həyata keçirən “Embraer 190 AR” təyyarəsinin qəzaya uğraması xəbəri aviasiya aləmini şoka saldı. Təyyarə Qazaxıstanın Aktau şəhəri yaxınlığında qəzaya uğradı. Təyyarədə olan 67 nəfərdən 29-u ekipajın çevik hərəkətləri və hava gəmisinin konstruksiya xüsusiyyətləri sayəsində sağ qalıb.

Qəzanın səbəbləri hələlik müəyyən edilməyib və araşdırmalar başa çatana qədər hər hansı bir nəticə çıxarmaq tezdir.

Operativ reaksiya

Qəza barədə məlumat operativ xidmətlərə çatan kimi Azərbaycan rəhbərliyi ildırım sürəti ilə reaksiya nümayiş etdirdi. İnsident ilə bağlı məlumat daxil olan zaman Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin təyyarəsi Moskva səmasında idi və dərhal Bakıya qayıtmaq əmri verildi, havada olan təyyarə isə operativ qərargah kimi fəaliyyətə başladı. Prezidentə elə təyyarənin göyərtəsində vəziyyətlə bağlı məlumat verildikdən sonra o, aidiyyəti strukturlara tapşırıqlar verdi.

Bakı hava limanına endikdən sonra əsas dövlət qurumlarının iştirakı ilə təcili iclas keçirildi. Hadisənin araşdırılması üçün dövlət komissiyası, nazirliklərin və digər strukturların nümayəndələrindən ibarət qrup yaradıldı və onlar dərhal təbii fəlakət yerinə yollandı.

Azərbaycanın dövlət qurumları, hadisənin milli hava məkanından kənarda baş verməsinə baxmayaraq, qazaxıstanlı həmkarları ilə koordinasiya halında ictimaiyyəti mümkün qədər çox məlumatlandırmağa çalışdı.

Qazaxıstan tərəfi də faciəyə yüksək operativlik və həssaslıq nümayiş etdirdi. Qısa zamanda iki ölkənin müvafiq orqanları arasında birbaşa məlumat mübadiləsi yaradıldı. Hadisə yerində xilasetmə işlərinə başlanıldı, eyni zamanda yaralılar üçün qan verən yerli sakinlərdən də kömək gəldi.

Qazaxıstan ictimaiyyəti dərin anlayış nümayiş etdirdi: Azərbaycanın Qazaxıstandakı səfirliyi qarşısında gül dəstələri qoyuldu. Bu cür addımlar faciələr zamanı beynəlxalq həmrəyliyin vacibliyini göstərir.

Fövqəladə vəziyyətdə etibarlılıq və peşəkarlıq

Qəzanın rəsmi səbəbləri hələ müəyyən edilməsə də, sərnişinlərin bir qisminin xilas edilməsində ekipajın qərarlarının və addımlarının mühüm rol oynadığı artıq aydındır.

Sosial şəbəkələrdə yayılan videogörüntülərdə insanları xilas etmək üçün əlindən gələni edən pilotların əsl qəhrəmanlıq və peşəkar hərəkətləri əks olunub.

Son 30 ildə bu, AZAL ilə bağlı üçüncü təyyarə qəzasıdır.

Birinci qəza 1995-ci ildə baş verib. Naxçıvandan Bakıya uçan “Tu-134B-3” təyyarəsi mühərrik nasazlığı və ekipajın səhvi səbəbindən qəzaya uğrayıb. O zaman təyyarədə olan 82 nəfərdən 52-si həlak olmuşdu. İkinci aviaqəza 2005-ci ildə baş verib. Bakıdan Aktauya uçan “An-140” təyyarəsi ekipaj üzvlərinin məkan oriyentasiyasını itirməsi səbəbindən Xəzər dənizinə düşüb. 23 nəfərin hamısı həlak olub.

Hər faciə donanmanı modernləşdirmək və ekipaj təlim standartlarını yüksəltmək üçün stimul olub.

Bu gün AZAL-ın hava parkına müntəzəm sərnişindaşımaları üçün istifadə olunan 25 təyyarə daxildir. Onların orta yaşı 11 il təşkil efir.

Yeni təyyarələrin alınması ilə aviaşirkət öz donanmasını daha səmərəli və ekoloji cəhətdən təmiz etmək üçün köhnə təyyarələri tədricən istifadədən çıxarır. Hava səyahətlərinin etibarlılığını və səmərəliliyini daha da artırmaq üçün şirkət yeni “Airbus Neo” və geniş gövdəli “Boeing 787 Dreamliner” təyyarələrinin tədarükü üzrə müqavilələr imzalayıb.

AZAL-ın aviaparkına çətin hava şəraitində, o cümlədən yüksək rütubət və yüksək temperaturda dayanıqlığı ilə seçilən “Embraer 190” təyyarələri də daxildir. Bu model həm də regional uçuşlar üçün ən etibarlı modellərdən biri kimi tanınır.

AZAL 2030-cu ilə qədər yalnız 2-3 növ təyyarənin istifadəsinə keçməyi, hava gəmiləri parkında orta yaşı 5-6 ilə endirməyi planlaşdırır ki, bu da aviasiya sənayesi üçün yaxşı göstəricidir. Bu yanaşma təyyarələrə texniki qulluq və kadr hazırlığı ilə bağlı xərcləri əhəmiyyətli dərəcədə azaldacaq.

Pilotların ixtisaslarının və bacarıqlarının artırılması üçün 2010-cu ildən Bakıda mülki aviasiya mütəxəssislərinin hazırlığını həyata keçirən AZAL-ın Pilotların Hazırlıq Mərkəzi fəaliyyət göstərir. Hər il 7 mindən çox insan təkmilləşdirmə kursları, o cümlədən “Airbus”, “Boeing”, ATR və “Embraer” üçün müasir uçuş simulyatorları üzrə praktiki təlimlər keçir.

Mərkəzdə “Embraer 190” pilotları üçün ixtisaslaşdırılmış təlim kompleksi quraşdırılıb ki, bu da mütəxəssisləri xaricə göndərmədən Azərbaycanda təlim keçməyə imkan verir. Mərkəz xarici aviaşirkətlərin pilotlarına da xidmət göstərir.

Bütün bu tədbirlər Azərbaycanın etibarlı hava daşımalarına nail olmaq, müasir texnologiyaların tətbiqi, hava gəmiləri parkının yenilənməsi və təhlükəsizlik standartlarının təkmilləşdirilməsinə sadiqliyini göstərir.

Bugünkü qəza aviasiyanın gözlənilməzliyini və təhlükəsizliyi yaxşılaşdırmaq üçün davamlı çalışmağın vacibliyini xatırladır.

Bugünkü qəza aviasiyanın gözlənilməzliyini və təhlükəsizliyi yaxşılaşdırmaq üçün davamlı çalışmağın vacibliyini xatırladır.

Təəssüf ki, təyyarə qəzaları dünya aviasiya tarixinin ayrılmaz hissəsidir. Mövcud məlumatlara görə, bir insan ölümcül qəzaya düşmək üçün 25,2 min ildən çox müddətdə hər gün uçmalıdır.

Beynəlxalq Hava Nəqliyyatı Assosiasiyasının (IATA) hesabatına görə, 2024-cü ildə bütün təyyarə qəzalarının 36 %-i və insan ölümünün olduğu beş qəzadan dördü turbovintli təyyarələrin payına düşüb.

Twitter