 |
|
“Dövlət büdcəsinin həm gəlirləri, həm də xərcləri üzrə 40 milyon manat məbləğində artım edilir”.
Bunu Milli Məclisin İqtisadi siyasət, sənaye və sahibkarlıq komitəsinin sədri, deputat Azər Əmiraslanov bu gün keçirilən plenar iclasda deyib.
“Bu məbləğ büdcədənkənar gəlirlərin, eləcə də bu gəlirlərdən kənar formalaşan xərclərin artımı ilə bağlıdır. Bununla bərabər, dövlət büdcəsinin bəzi xərc istiqamətlərində ümumi məbləğ daxilində dəyişiklik edilir. Bəzi istiqamətlər üzrə xərclər ümumilikdə 229,8 milyon manat azaldılır, digər istiqamətlər üzrə həmin məbləğ artırılır. Növbəti il üçün dövlət büdcəsinin gəlirləri 38 milyard 356 milyon manat, xərcləri isə 41 milyard 407 milyon 600 min manat nəzərdə tutulub”, - deyə komitə sədri bildirib.
Tıxacların artması, ictimai nəqliyyatın bərbadlığı və infrastruktur problemləri ucbatından Bakı və Abşeronun bir çox ərazilərində evlərin qiymətləri ucuzlaşıb. Hazırda ən çox tələb görən qəsəbə və massivlərdə belə satışlar olduqca durğunlaşıb.
Yeni Sabah xəbər verir ki, sözügedən ərazilərdən biri də məhz Xırdalan şəhəridir.
Son illər vətəndaşların daşınmaz əmlak almaq məqsədi ilə ən çox müraciət etdiyi yerlərdən biri olan Xırdalanda yeni tikililərin qiyməti xeyli ucuzlaşıb. Şəhərdə ilin əvvəlki dövrləri ilə müqayisədə qiymətlər 20-25 faiz aşağı enib.
Müşahidə olunan tendensiya satış saytlarında da öz əksini tapıb. Bunun üçün sadəcə bir neçə elana nəzər yetirmək kifayətdir. Məsələn, şəhər ərazisində satışa təklif olunan tam təmirli 2 otaqlı, 50 kvadratmetr sahəsi olan yenitikili mənzilin qiyməti 65 min manat, 36 kvadratmetrlik 1 otaqlı tam təmirli mənzilin qiyməti 37 min manat, 3 otaqlı mənzilin qiyməti isə cəmi 75 min manat dəyərindədir.
Ucuzlaşma təkcə yeni tikililərdə deyil, köhnə beşmərtəbəli binalarda da özünü göstərir.
Yerli realtorlar ucuzlaşmanı bir çox səbəblə əsaslandırırlar. Onların bir çoxu, Xırdalanda illərdir davam edən nəqliyyat problemi, intensiv tıxaclar və kanalizasiya sistemlərinin bərbad vəziyyətdə olmasını qiymət tendensiyasını formalaşdıran başlıca amil kimi görür.
Son aylar paytaxt ərazisində müşahidə olunan dəhşətli nəqliyyat sıxlığı Xırdalandan da yan keçmir. Bu kimi səbəblərdən sakinlərin bir çoxu fərdi yaşayış evlərini satmağa və nisbətən daha əlverişli ərazilərə köçməyi planlaşdırır.
Maklerlər qiymətlərin növbəti il ərzində də ucuzlaşa biləcəyini istisna etmir.
2024-cü ilin noyabr ayında istehlak qiymətləri indeksi 2023-cü ilin noyabr ayına nisbətən 104,4 faiz, o cümlədən qida məhsulları, içkilər və tütün məmulatları üzrə 104,4 faiz, qeyri-qida məhsulları üzrə 102,2 faiz, əhaliyə göstərilmiş ödənişli xidmətlər üzrə 106,0 faiz təşkil edib.
“Qafqazinfo” xəbər verir ki, bu barədə Dövlət Statistika Komitəsi (DSK) məlumat yayıb.
Bildirilib ki, 2024-cü ilin noyabr ayında istehlak qiymətləri indeksi əvvəlki aya nisbətən 100,7 faiz, yanvar-noyabr aylarında isə əvvəlki ilin müvafiq dövrünə nisbətən 102,0 faiz təşkil edib.
Cari ilin noyabr ayında əvvəlki aya nisbətən qida məhsullarından daha çox bahalaşma uzun düyünün, yulaf yarmasının, mal ətinin, balıq konservlərinin, qatığın, pendirin, kəsmiyin, yumurtanın, süfrə marqarininin, kərə, günəbaxan və qarğıdalı yağlarının, bananın, üzümün, qozun, fındığın, şabalıdın, ağ kələmin, göyərtinin, pomidorun, xiyarın, şirin bibərin, badımcanın, sarımsağın, soğanın, kartofun, qara və yaşıl çayın, ucuzlaşma isə təzə balığın, limonun, portağalın, naringinin, almanın, heyvanın, narın, xurmanın, kivinin, süfrə çuğundurunun, yerkökünün qiymətlərində müşahidə olunub.
Digər qida məhsullarının qiymətlərində ciddi dəyişikliklər baş verməyib. 2024-cü ilin noyabr ayında qeyri-qida malları üzrə istehlak qiymətləri indeksi əvvəlki aya nisbətən 100,2 faiz, yanvar-noyabr aylarında isə əvvəlki ilin müvafiq dövrünə nisbətən 101,5 faiz təşkil edib. Noyabr ayında əvvəlki ayla müqayisədə qeyri-qida mallarından bahalaşma geyimlərin, inşaat materiallarının, mebellərin, zərgərlik məmulatlarının, ucuzlaşma isə mobil telefon, noutbuk və məişət cihazlarının qiymətlərində müşahidə olunub. Digər qeyri-qida mallarının qiymətlərində ciddi dəyişikliklər baş verməyib.
2024-cü ilin noyabr ayında əhaliyə göstərilmiş ödənişli xidmətlər üzrə istehlak qiymətləri indeksi əvvəlki aya nisbətən 100,2 faiz, yanvar-noyabr aylarında isə əvvəlki ilin müvafiq dövrünə nisbətən 103,8 faiz təşkil edib. Noyabr ayında əvvəlki ayla müqayisədə əhaliyə göstərilmiş ödənişli xidmətlərdən bahalaşma əsasən tibbi laboratoriya xidmətlərinin, stomatoloji, bərbərxana və kosmetoloji xidmətlərin, hava nəqliyyatı ilə MDB ölkələri istisna olmaqla digər ölkələrə sərnişindaşıma xidmətlərinin, ucuzlaşma isə hava nəqliyyatı ilə MDB ölkələrinə sərnişindaşıma xidmətlərinin qiymətlərində müşahidə olunub. Digər ödənişli xidmətlərin qiymətlərində ciddi dəyişikliklər baş verməyib.
10 dekabr tarixində “Azərbaycan Dəmir Yolları” QSC-nin (ADY) sədr müavini Arif Ağayevin Dünya Bankının Beynəlxalq Maliyyə Korporasiyasının (IFC) yüksək səviyyəli nümayəndələri ilə görüşü olub.
Görüş zamanı IFC-nin Avropa, Latın Amerikası və Karib hövzəsi üzrə regional infrastruktur və enerji meneceri Kamila Rodrigez və digər rəsmiləri ilə vaqon parkının genişləndirilməsi, yeni maliyyələşdirmə üsullarının tətbiqi sahəsində əməkdaşlıq məsələləri müzakirə edilib.
IFC-nin dəmiryol infrastrukturunun inkişafı üzrə bir sıra iri layihələrə dəstəyi nəzərə alınaraq bu istiqamətdə də tərəfdaşlıq imkanları nəzərdən keçirilib.
Arif Ağayev ADY-nin vaqon parkının genişləndirilməsi və modernləşdirilməsi üçün son illərdə gördüyü işlərdən, o cümlədən müasir elektrik qatar və lokomotivlərinin alınması və daxili resurslar hesabına həyata keçirilən layihələrin icrasından danışıb.
Görüşdə qarşılıqlı maraq doğuran digər məsələlər üzrə fikir mübadiləsi aparılıb.
Azərbaycanın avtomobil bazarında hər zaman özünəməxsus çəkisi olan “Lada” markasının bir çox modellərində bahalaşma nəzərə çarpır. Məşhur şirkətin “Qranta”, “Kalina”, “Larqus” və “Priora” kimi modellərində kəskin qiymət artımı özünü göstərir. Eyni zamanda, “VAZ 2107”, “VAZ 2106” və “VAZ 2115” kimi buraxılış ili köhnə olan və istehsalı artıq dayandırılmış modellərdə də bahalaşma müşahidə olunmaqdadır.
Yenisabah.az avtomobil satışı saytlarında qiymət artımı tendensiyasını araşdırıb.
Nümunə üçün bir neçə elana nəzərə saldıqda, bahalaşmanı daha dəqiq formada görmək olur. Məsələn, elan saytlarının birində satışa çıxarılan buraxılış tarixi 2011-ci il olan “VAZ 2107” modeli maşının qiyməti 12 min manatdır. 1975-ci ilin “VAZ 2106”sı isə 14 min manata təklif olunur.
“Lada”nın yeni modellərində də nisbi qiymət artımı var. Şirkətin “Priora”, “Qranta” və “Kalina” kimi modellərində buraxılış ili və yürüş məsafəsindən asılı olaraq, 25-30 faiz bahlaşma özünü göstərir.
Realtorlar və satıcılar isə avtomobil bazarında Rusiya maşınlarına tələb hər zaman olduğu kimi, yenə də yüksəkdir. Onların sözlərinə görə, xüsusən aşağı gəlirli vətəndaşlar üçün bu maşınlar “əvəzedilməzdir”. Bazarda olan istənilən qiymət təlatümü demək olar ki, bu növ maşınların satışına heç bir təsir etmir. “Rus maşınlarının” əsas alıcıları sırasında rayonlarda yaşayan və maşından müxtəlif daşıma işlərində istifadə edən vətəndaşlar xüsusi yer tutur.
“Lada”nın buraxılış ili köhnə olan modellərinin qarşıdan gələn utilizasiya prosesindən nə dərəcədə təsirlənəcəyini isə zaman göstərəcək. Köhnə nəqliyyat vasitələrinin kütləvi utilizasiyaya verilməsi bazarda bahalaşmanı daha da artıra bilər.
2030-cu ilədək paytaxtda bütün ictimai nəqliyyat vasitələri elektrik mühərrikli avtobuslarla əvəzlənəcək.
Azərbaycan Yerüstü Nəqliyyat Agentliyindən verilən məlumata görə, artıq ölkəyə 160 ədəd elektrikli avtobus gətirilib. Bunların sayı daha da artırılacaq.
Bəs, Bakıda bütün marşrut xətləri üzrə ancaq elektrik mühərrikli avtobusların xəttə buraxılması nə dərəcədə real görünür? Əgər bu layihə reallaşarsa, benzin və dizellə fəaliyyət göstərən avtobuslar necə ola bilər?
Ekspert Eldəniz Cəfərov "Xəzər Xəbər"ə qeyd edib ki, 2030-cu ilə qədər hazırda istismarda olan avtobusların əksəriyyəti sıradan çıxmış olacaq. Onların yerinə isə xəttə hər dəfə elektrikli avtobuslar buraxılacaq.
AYNA-dan verilən məlumatda o da bildirlib ki, gələn il Azərbaycanda Çinin "BYD" şirkətinin elektrik avtobuslarının istehsalı zavodu fəaliyyətə başlayacaq. Elektrikli avtobuslar üçün infrastrukturun qurulmasına gəlincə, ekspertlərin sözlərinə görə, belə avtobuslar üçün əsas olan yükləmə məntəqələrinin sayının artırılmasıdır. Bu da onların dayandığı qarajlarda olmalıdır. Gələcəkdə şəhər ərazisində digər ərazilərdə də yükləmə məntələrinin sayının artırılması gözləniləndir.
“S&P Global Ratings” beynəlxalq reytinq agentliyi Azərbaycanda bu il üçün orta illik inflyasiyanı 2 % səviyyəsində proqnozlaşdırır.
report xəbər verir ki, ötən il Azərbaycanda orta illik inflyasiya 8,8 % təşkil edib.
Agentliyin yenilənmiş proqnozlarına görə, Azərbaycanda orta illik inflyasiya 2025-ci ildə 4 %-ə qədər artacaq, lakin 2026-2027-ci illərdə illik 3 %-ə qədər azalacaq.
Azərbaycanda 2024-cü ilin yanvar-oktyabr aylarında orta illik inflyasiya 1,7 % təşkil edib. İqtisadiyyat Nazirliyi ölkədə orta illik inflyasiyanı 2024-cü il üçün 2,7 %, 2025-ci il üçün 4,6 %, 2026-cı il üçün 4 %, 2027-2028-ci illər üçün isə illik 3,8 % səviyyəsində proqnozlaşdırır.
“S&P” Azərbaycanın tədiyə balansının cari əməliyyatlar hesabının profisitinin 2024-cü ilin sonuna ÜDM-in 6,9 %-ni (2023-cü ildə ÜDM-in 11,5 %-i) təşkil edəcəyini proqnozlaşdırır.
Agentliyin hesablamalarına görə, cari əməliyyatlar hesabının profisiti 2025-ci ildə ÜDM-in 2,7 %-ni, 2026-cı ildə ÜDM-in 1,2 %-ni təşkil edəcək, 2027-ci ildə isə hesab ÜDM-in 0,2 %-i səviyyəsində kəsirlə olacaq.
“S&P” həmçinin hesab edir ki, 2028-ci ilə qədər manatın ABŞ dollarına qarşı məzənnəsi dəyişməyəcək.
"Hökumətin valyuta bazarına mütəmadi müdaxilələri ilə Azərbaycanda dollar-manat nisbətinin 1,7 səviyyəsində saxlayacağını proqnozlaşdırırıq. Bununla belə, karbohidrogen qiymətləri kəskin düşərsə və uzun müddət aşağı qalarsa, hakimiyyətin Mərkəzi Bankın valyuta ehtiyatlarını əhəmiyyətli azalmadan qorumaq üçün məzənnəni tənzimləməyi nəzərdən keçirəcəyini ehtimal edirik", - agentlik vurğulayıb.
"Vergi Məcəlləsinə təklif edilən son dəyişiklik tikinti ilə məşğul olan sahibkarların vergi yükünün azalmasına gətirib çıxaracaq”.
Bu sözləri İqtisadiyyat.az-a açıqlamasında Milli Məclisin deputatı Vüqar Bayramov deyib.
Onun sözlərinə görə, bu, xüsusən də inşaat şirkətlərinin mənfəət vergisi üzrə yükünün azalmasına imkan verəcək: "Çünki nəzərə alsaq ki, gəlirlərə satılan mənzilin müqavilə üzrə tam dəyəri daxil deyil. Misal üçün, mənzilin qiyməti 100 min manatdırsa, işin yerinə yetirilmə həcminə uyğun 70 min manat götürülübsə, o zaman 70 min manat gəlir bəyan ediləcək. Həmin bəyan edilən gəlirdən faktiki xərc bütövlükdə çıxılacaq. Nəticədə bu imkan verəcək ki, bütövlükdə inşaat şirkətinin mənfəət üzrə vergi yükü azalsın və bu da onun sərəncamında daha çox vəsaitin qalmasına imkan yaradacaq”.
Deputat söyləyib ki, bu xüsusən də inşası tam başa çatmayan mənzillər üzrə vergi yükünün və vergi ödənişlərinin azalmasına imkan yaradacaq: "Bu konteksdə götürdükdə dəyişiklik bütün inşaat sektorunda canlanmaya xüsusi təsir göstərəcək. Bu eyni zamanda inşa edilən binalarda tikintisi başa çatmamış mənzillərdə də qiymətin azalmasına gətirib çıxara bilər, həmin mənzillərin daha optimal qiymətə təklif edilməsinə imkan yarada bilər. Çünki əvvəlki illərdən fərqli olaraq 2025-ci ildən faktiki yerinə yetirilən iş nəzərə alınmaqla vergi hesablanacaq. Bu da inşa edilən binalrda sahibkarların vergi yükünün və xərclərinin azalmasına gətirib çıxaracaq”.
Qeyd edək ki, Vergi Məcəlləsinə təklif edilən dəyişiklik Milli Məclisin 27 noyabrda keçirilən plenar iclasında birinci oxunuşda qəbul edilib. Dəyişikliyə əsasən, bina tikintisi sahəsində gəlirlərin və gəlirdən çıxılan xərclərin vergitutma məqsədləri üçün dəqiq təsbit edilməsi mexanizmi müəyyənləşir.
Vergi Məcəlləsinin 130.6-cı maddəsinə əsasən bina tikintisi fəaliyyəti ilə məşğul olan şəxslər tərəfindən yaşayış və qeyri-yaşayış sahələrinin təqdim edilməsi ilə bağlı gəlir və bu gəlirdən çıxılan xərclər vergi ili ərzində yerinə yetirilmiş işlər (mərhələlər) üzrə təqdim edilən yaşayış və qeyri-yaşayış sahələrinin ƏDV-siz məbləğləri ilə həmin sahələrin tikintisi ilə bağlı çəkilən məsrəflər, o cümlədən torpaq sahələrinin alınması ilə bağlı çəkilən məsrəflər əsasında müəyyən edilir.
Layihəyə əsasən, uzunmüddətli müqavilələr üzrə gəlirlərin və gəlirdən çıxılan xərclərin hər hesabat ilinə düşən hissəsinin müəyyən edilməsi qaydasının tənzimlənməsi məqsədilə Vergi Məcəlləsinin 130.6-cı maddəsinə tənzimləmə əlavə edilir. Beləliklə, uzunmüddətli müqavilələr üzrə gəlirlərin və gəlirdən çıxılan xərclərin hər hesabat ilinə düşən hissəsinin müəyyən edilməsi aşağıdakı qaydada aparılacaq:
- tikintisi həyata keçirilən hər bir bina üzrə çəkilən xərclər bina üzrə ümumi qiymətləndirilən xərclərlə müqayisə edilir və faktiki çəkilən xərcin ümumi xərclərdə xüsusi çəkisi müəyyənləşdirilir;
- həmin binadan təqdim edilmiş yaşayış və qeyri-yaşayış sahələrinin satış dəyəri qeyd edilən qaydada müəyyən edilən həcm nisbətində vergi tutulan gəlirlərə aid edilir;
- faktiki çəkilən xərclər gəlirdən çıxılan xərclərə aid edilir.
Gələn il ipoteka kreditlərinin verilməsi üçün dövlət büdcəsindən əlavə 100 milyon manat ayrılacaq. Yəni, növbəti il İpoteka və Kredit Zəmanət Fondunun nizamnamə kapitalı 1 milyard 168 milyona manata çatacaq.
İpoteka Kreditləri üçün nəzərdə tutulan vəsaitlərin həcmi ilbəil artsa da, imkansız və illərlə kirayələrdə yaşayan vətəndaşlar bundan yararlana bilmir. Kredit şərtlərinin ağırlığı və ilkin ödəniş tələbi onları bu imkandan kənarda saxlayır.
Əmlak eksperti Elnur Azadov Qaynarinfo-ya açıqlamasında bildirib ki, dövlət tərəfindən ilbəil daşınmaz əmlakın əldə olunması ilə bağlı müəyyən işlər aparılır:
"Lakin hələ də vətəndaşların əksəriyyəti bundan yararlana bilmir, dövlət ipotekası onlar üçün əlçatmaz olaraq qalmaqdadır. Vətəndaşlarda rəsmi gəlir azdır. Yaxud da ipoteka ilə ev almağa vəsait çatmır. 10-15 il əvvəl evi olmayan vətəndaş ən azı "Xuruşovka" deyilən binalarda ev ala bilirdi. O zaman həmin binalarda bir otaqlı və iki otaqlı layihələrin qiyməti 50 min manat idi. Vətəndaş cəmi 7 min 500 manat ilkin ödəniş etməklə ipoteka yolu ilə mənzil ala bilirdi. Yerdə qalan pulu 20 illiyə kreditin aylıq ödənişi 150-250 manat arasında hiss-hissə ödəyirdi. 350 manat rəsmi aylıq gəliri olan vətəndaşların ipotekadan yararlanmaq imkanı var idi".
Elnur Azadov daşınmaz əmlakın qiymətində 15 il əvvəllə müqayisədə fərqinin böyük olduğunu qeyd edib:
"Hazırda daşınmaz əmlakın qiyməti orta hesabla əvvəlki illə müqayisədə 2 dəfə yarım bahalaşıb. Bir otaqlı mənzilin qiyməti 110-120 mindən yuxarıdır. Onun ilkin ödənişi, yəni 15% nəzərə alsaq, 18 min olmalıdır. Vətəndaşın aylıq əmək haqqı əvvəlki kimi 300-350 manat deyil, 1000 manata yaxın olmalıdır ki, bəzi rəsmi xərcləri çıxandan sonra ipotekanı ödəyə bilsin. Daşınmaz əmlakın bahalaşması fonunda vətəndaşların gəlirləri buna yetmir bə hələ də həssas təbəqə, gəlirləri az onlar ipoteka kreditindən faydalana bilmirlər".
Elnur Azadov vurğulayıb ki, mexanizminin dəyişilməsi ilə bağlı hər hansı ciddi forma yoxdur:
"Daşınmaz əmlakın bahalaşması kimin üçün əlverişlidir? Əmlakın iki dəfədən çox bahalaşması büdcə vəsaitlərinin artıq xərclənməsinə səbəb olur. Bu haqda heç bir iqtisadçı danışmır. Mən ilk olaraq bunu vurğulayardım. Bu, həm hökumət, həm də dövlət büdcəsi üçün zərərlidir və təbii ki, vətəndaş üçün də əlçatmazdır. Birinci növbədə belə bir addımlar atılmalıdır, daşınmaz əmlakın bahalaşmasına son qoyulmalıdır. Hətta ucuzlaşmaya gedilməlidir. Bu məsələdə böyük manapoliya var. Onların qarşısı alınmalıdır".
Elnur Azadov əlavə edib ki, tikinti şirkətləri üçün müvafiq şərait yaradılmalıdır:
"Ölkədə daşınmaz əmlakın ucuzlaşmasına kompleks tədbirlər görülməlidir".
Deputat Vüqar Bayramov vurğulayıb ki, gələn il ipoteka kreditlərinin verilməsi üçün dövlət büdcəsindən əlavə 100 milyon manat ayrılması daha çox vətəndaşlarımızın ipoteka kreditindən faydalanaraq mənzil almaq imkanının yaranması deməkdir:
"Dövlət büdcəsindən ayrılan bu vəsaitlər sosial ipoteka kreditlərinin maliyyələşdirilməsi üçün istifadə olunur. Praktik olaraq, hər maliyyə ilində güzəştli ipoteka kreditlərinin verilməsi üçün ayrılmalar olur və həmin ilin payızında vəsait nizamnamə kapitalına əlavə olunur. Qeyd edək ki, güzəştli kreditlər maksimum məbləğ 100 min manat olmaqla 8 faizlə 30 il müddətinə təklif olunur".
Vüqar Bayramov bildirib ki, fondun nizamnamə kapitalı artdıqca daha çox ipoteka kreditlərinin təklifi mümkün olur:
"Bu eyni zamanda güzəştli şərtlər ilə kreditlərinin portfelini də genişləndirir. Deməli, bu həmçinin daha çox vətəndaşlarımız üçün güzəştli ipoteka krediti götürmək imkanı deməkdir. İndiyədək fond tərəfindən 52 min 59 ipoteka krediti verilib. Verilmiş ipoteka kreditlərinin məbləği isə 3 milyard 276 milyon manatdan çoxdur".
Bakının siması dəyişəcək. Bir yox bir neçə mikrarayon salınacaq…
Xezerxeber.az xəbər verir ki, Binəqədi rayonu ərazisində tikilməsi nəzərdə tutulan 10-cu mikrorayon Dərnəgül qəsəbəsindəki Taxta Emalı-Zavodundan Çermet körpüsü deyilən yerədək böyük bir sahəni əhatə edəcək.
Əmlak məsələləri üzrə ekspert Vəfadar Axundov qeyd edib ki, Bakı şəhərinin genişləndirilməsi planında paytaxtda bir neçə mikrarayon salınnması ilə bağlı fikirlər var.
Ekspert qeyd edib ki, Bakının mərkəzindən kənarda boş ərazilər var ki, onlardan səmərəli istifadə edilməlidir. Mikrarayonlar baş plana uyğun salınmalı və nəzarət mexanizmi olmalıdır:
Vəfadar Axundov qeyd edib ki, Bakının Baş Planına əsasən, şəhərsalmanın ən yeni modelləri tətbiq olunacaq, infrastruktur tam yeniləşəcək.
Bu, bütünlüklə Bakının və ətraf qəsəbələrin, ümumilikdə Abşeron regionunun inkişaf parametrini də müəyyən edən daha uzunmüddətli konsepsiya olacaq.