 |
|
Avropa Birliyi ölkələrində müharibə təlaşı yaşanır və artıq yaxınlaşan savaşa hazırlıq prosesinə də start verilib... İndi Avropa dövlətləri Ukraynanı deyil, məhz "qoca qitə"ni Rusiyanın hərbi təcavüzündən qorumağın yollarını axtarırlar...
Ölkə.az "Yeni Müsavat"a istinadən xəbər verir ki, qlobal məkanda olduqca ciddi qarışıqlıq yaşanmağa başlayıb. Belə ki, dünyanın dərin xaos dönəminə doğru irəliləməyə başladığı artıq açıq-aşkar nəzərə çarpır. Üstəlik, yeni yaranmaqda olan qəliz situasiya ilk növbədə kollektiv Qərb üçün real təhlükələr vəd edir. Xüsusilə də, son vaxtlara qədər ortaq və sınaqdan keçmiş təhlükəsizlik sisteminə sahib olan Avropa Birliyi ölkələri indi yaxın gələcəklə bağlı ciddi narahatlıq içində olduqlarını qətiyyən gizlətmirlər. Və bu Avropa pessimizminin kifayət qədər ciddi səbəbləri mövcuddur.
Onu da qeyd etmək lazımdır ki, Qərb siyasi dairələri Avropa məkanına yönəlik əsas təhlükələri məhz ABŞ prezidenti Donald Trampın strateji hədəfləri ilə bağlayırlar. Onların fikrincə, Ağ Evin sahibi Avropa Birliyi ilə strateji müttəfiqlik fəaliyyətini pozmaq niyyətindədir. Çünki prezident Donald Trampın ABŞ üçün prioritet elan etdiyi əksər strateji hədəflər ilk növbədə Avropa Birliyinin maraqları ilə kəskin ziddiyyət təşkil edir. Və hətta yaxın gələcəkdə ABŞ-Avropa Birliyi müttəfiqliyinin əvvəlcə kəskin rəqabətə, ardıncasa, ümumiyyətlə, düşmənçiliyə doğru yönələ biləcəyi ehtimal olunur.
Ukrayna savaşının dayandırılması ilə bağlı məxfi danışıqların bəzi detalları ortaya çıxdıqdan sonra isə Ağ Ev sahibinin Avropa Birliyini Rusiyanın qarşısında müdafiəsiz buraxa biləcək addımlara razılıq verdiyi dəqiqləşmiş oldu. Ona görə də, indi Avropa Birliyi yalnız Ukraynanın deyil, həm də bu quruma üzv ölkələrin gələcək taleyi barədə də düşünmək məcburiyyətində qalıb. Və mövcud situasiya, Tramp adminstrasiyasının Kremllə Ukrayna anlaşmasına çox yaxın olması ucbatından, Avropa Birliyi ölkələrini Rusiya ilə qaçılmaz savaşa hazırlaşmaq ehtiyacı doğurub.
Danimarka hərbi-siyasi dairələri Avropa ölkələrinin ən yaxşı halda, cəmisi beş ilə yaxın bir zamanı olduğunu iddia edirlər. Onların yaydığı hesabatda Ukrayna savaşının dayandırılmasından sonra Rusiya təxminən yaxın beş il ərzində Avropa ölkələrinə hərbi müdaxilə etməyə hazır olacaq. Kreml mövcud situasiyanı maksimum səviyyədə dəyərləndirməyə çalışaraq, eyni vaxtda bir neçə Avropa ölkəsinə qarşı savaşa başlaya bilər. Və hesabata görə, Avropa Birliyi ölkələri vaxt itirmədən dərhal Rusiya ilə müharibəyə hazırlaşmalıdır.
Maraqlıdır ki, Avropa Birliyini gözləyən real hərbi təhlükəni şərh edən son Avstriya-Macarıstan imperatorunun nəvəsi və Avstriya parlamentinin deputatı Karl fon Habsburq isə avropalıların Rusiya dövlətinin dağılmasına nail olmasının vacib olduğunu bildirib. Onun fikrincə, əslində, Rusiya hələ də klassik müstəmləkə imperiyasıdır. Və bu, müstəmləkələrin iqtisadi istismarı ilə başlayır, imperiya əhalisinin hətta Ukraynaya qarşı müstəmləkə müharibəsində qurban verilməsi cəhdləri ilə davam edir.
Karl fon Habsburq hesab edir ki, vətəndaşlarının təhlükəsizliyində maraqlı olan Avropa Birliyi ölkələri mümkün qədər tez bir zamanda Rusiyanın müstəmləkə imperiyasının dağılması üçün ssenarilər hazırlamağa başlamalıdır. O, həmçinin ukraynalı siyasətçilərin tez-tez təkrarladığı tezisi də xatırladıb: "Böyük Rusiya böyük problemlər gətirir, kiçik Rusiya – kiçik problemlər..."
Avstriyalı siyasətçi hələlik Rusiya dövlətinin dağılacağına dair heç bir real əlamət görmədiyini də qeyd edib. Lakin onun sözlərinə görə, cəmisi bir neçə ay bundan əvvələ qədər Suriyada Əsəd rejiminin süqutu da inandırıcı təsir bağışlamırdı. Onun fikrincə, "Rusiyanın dekolonizasiyası" indi Avropa Birliyi məkanının təhlükəsizliyi üçün əsas siyasi və strateji hədəfə çevrilməlidir. Və Qərb, xüsusilə də, Avropa Birliyi strateqləri vaxt itirmədən Rusiyanın çökdürülməsi planlarının hazırlanmasına başlamalıdırlar.
Belə anlaşılır ki, Avropa Birliyinin gələcək taleyi yaxın beş illik zaman intervalını necə keçirəcəyindən birbaşa asılı ola bilər. Hər halda, təxminən bir il əvvəl Avropa Birliyi ölkələrinin müdafiə nazirləri də yaxın beş il ərzində Avropa dövlətlərinin Rusiya ilə müharibə aparmalı olacağını açıq mətnlə ifadə etmişdilər. Bu barədə ilk olaraq, Almaniyanın müdafiə naziri Boris Pistorius həyəcan təbili çalmışdı. O, Almaniyanın tezliklə hərbi təhdidlərlə qarşılaşa biləcəyini" vurğulayaraq, Rusiya ilə müdafiə sahəsində ayaqlaşmaq üçün beş-səkkiz illik bir zamana ehtiyac olduğunu bildirmişdi.
Eyni zamanda, Belçika ordusunun baş qərargah rəisi, admiral Mişel Hofman da Rusiya ilə müharibə təhlükəsi barədə xəbərdarlıq edərək, ölkəsinin vaxt itirmədən dərhal hərbi iqtisadiyyat modelinə keçid etməsinin vacibliyini qabartmışdı. Niderland ordusunun komandanı, general-leytenant Martin Veynen son açıqlamasında bildirib ki, onun ölkəsi də Finlandiya və Baltikyanı dövlətlər kimi, Rusiya ilə müharibəyə hazır olmalıdır. İsveç Silahlı Qüvvələrinin baş komandanı Mikael Byuden və mülki müdafiə naziri Karl-Oskar Bulin isveçliləri ölkədə müharibənin başlama ehtimalına hazır olmağa çağırıblar.
Göründüyü kimi, Avropa Birliyi ölkələri hazırda müharibə təlaşı keçirirlər. Halbuki, son vaxtlara qədər onlar daha çox Ukrayna ordusunun silah-sursat və hərbi texnika ilə təchiz olunması barədə düşünürdülər. İndisə, Avropa məkanında yaxınlaşan savaşın əndişəsi yaşanır. Üstəlik, hazırda Avropa Birliyi ölkələri Ukraynanı deyil, məhz "qoca qitə"ni Rusiyanın hərbi təcavüzündən qorumağın yollarını axtarırlar. Və bu baxımdan, Rusiya təhlükəsi Avropa Birliyi məkanını böyük sürətlə "qaranlıq tunelə" doğru sürükləyir.
ABŞ-nin vitse-prezidenti J.D.Vens Ukraynadakı münaqişənin həlli üzrə danışıqların şok edici razılaşmaya gətirib çıxaracağını gözləyir.
O, bu barədə fikirlərini "The Wall Street Journal"a deyib.
“Düşünürəm ki, bu, bir çox insanı şoka salacaq bir razılaşma olacaq”, - deyə o bildirib.
Qeyd edək ki, J.D.Vens fevralın 14-də Münhen Təhlükəsizlik Konfransı çərçivəsində Ukrayna Prezidenti Volodimir Zelenski ilə görüşəcək.
Bundan əlavə Rusiya prezidenti Vladimir Putin və ABŞ prezidenti Donald Tramp fevralın 12-də baş tutan telefon danışığında digər məsələlərlə yanaşı, Ukraynada nizamlanma perspektivlərini də müzakirə ediblər. Kremlin məlumatına görə, Tramp hərbi əməliyyatlara tez son qoyulması və problemin sülh yolu ilə həllinin tərəfdarı olub. Putin də öz növbəsində münaqişənin əsas səbəblərini aradan qaldırmağın vacibliyini qeyd edib.
ABŞ prezidenti Donald Tramp ABŞ məhsullarına rüsumlar tətbiq edən beynəlxalq ticarət tərəfdaşlarına oxşar cavab rüsumlarının tətbiq edilməsini nəzərdə tutan sərəncam imzalayıb.
Bu haqda Ağ Evin mətbuat xidməti məlumat yayıb.
"Əgər məhsullarınızı ABŞ-də istehsal etsəniz, heç bir rüsum olmayacaq", - deyə Tramp vurğulayıb. Onun fikrincə, rüsumlar illər əvvəl tətbiq edilməli idi.
Tramp həmçinin əlavə edib ki, yeni rüsumlar polad və alüminium üçün əvvəllər tətbiq edilən rüsumları tamamlayacaq.
ABŞ dövlət katibi Marko Rubionun Münhenə uçan təyyarəsi texniki nasazlığa görə Vaşinqtona qayıtmağa məcbur olub.
Bu barədə ABŞ Dövlət Departamentindən "CBS" telekanalına məlumat verilib.
Bildirilib ki, katib Almaniya və Yaxın Şərqə səfərini ayrıca təyyarə ilə davam etdirəcək.
Qeyd edək ki, dövlət katibinin fevralın 14-dən 16-dək keçiriləcək Münhen Təhlükəsizlik Konfransında iştirakı planlaşdırılır. Dövlət katibinin səfər çərçivəsində Ukrayna prezidenti Volodimir Zelenski ilə görüşü gözlənilir.
Bundan əlavə, ABŞ prezidenti Donald Trampın sözlərinə görə, bu gün konfrans çərçivəsində Rusiya, ABŞ və Ukrayna nümayəndələrinin görüşünün keçirilməsi planlaşdırılır. Hər üç ölkənin rəsmiləri iştirak edərsə, bu, Rusiya və Ukrayna nümayəndələri arasında 2022-ci ildən bəri ilk görüş olacaq.
Kiyev Ukraynada ümumilikdə 100 min nəfərə qədər Qərb hərbi kontingentinin yerləşdirilməsi xəritəsini hazırlayıb.
Bu barədə Ukrayna lideri Vladimir Zelenski deyib.
O bildirib ki, bu planı fevralın 14-dən 16-dək keçiriləcək Münhen Təhlükəsizlik Konfransında müzakirə etməyi planlaşdırır.
Ukraynanın Qərb tərəfdaşlarından ala biləcəyi təhlükəsizlik zəmanətlərini müzakirə edən Zelenski NATO-ya qoşulmaq, əlavə silahlar, raketlər və nüvə silahları da daxil olmaqla, müxtəlif variantları sadalayıb. O, bir gün əvvəl Britaniyanın “Ekonomist” jurnalına verdiyi müsahibədə səsləndirdiyi “öz NATO-muzu” yaratmaq variantını da xatırladıb.(axar.az)
Ermənistanda parlamentin spikeri Alen Simonyanın bir neçə gün əvvəl jurnalistlərlə söhbətində səsləndirdiyi fikirlər ölkədə müzakirələrə səbəb olub.
“Sputnik Ermənistan” xəbər verir ki, o, Qarabağı könüllü tərk edən ermənilər haqda suala cavab verərkən onları 44 günlük müharibədə döyüşməməkdə günahlandırıb.
“Onlar döyüşməli idilər, getməli yox” – deyə Simonyan qeyd edib.
Onun bu açıqlamasından sonra Qarabağ separatçılarının sonuncu “rəhbəri” Samvel Şahramanyan Ermənistan parlamentinin spikerinin səsləndirdiyi fikirlərə görə ictimai olaraq üzr istəməsini tələb edib.
Məlum olduğu kimi, fevralın 12-də Rusiya və ABŞ prezidentləri Vladimir Putinlə Donald Tramp arasında uzun müddətdir müzakirə edilən telefon danışığı baş tutub. Bu, Trampın Ağ Evə yenidən qayıtmasından sonra liderlər arasında ilk rəsmi təmas olub.
“Qafqazinfo” xəbər verir ki, təqribən 1 saat yarım davam edən sözügedən telefon danışığı hazırda bütün dünyanın diqqətindədir.
Belə ki, söhbət zamanı müzakirə edilən mövzuların hazırda dünyada davam edən bir çox siyasi, hərbi proseslərə təsirsiz ötüşməyəcəyi aydındır.
Bəs Trampla Putinin 2 saata yaxın davam edən bu söhbəti zamanı əsas olaraq nələr müzakirə edilib və hansı qərarlar verilib?
İlk olaraq qeyd edək ki, ABŞ lideri söhbətdən sonra özünün “Trutj Social” sosial şəbəkə hesabında paylaşım edərək müzakirələrin uzun və məhsuldar olduğunu bildirib. Onun sözlərinə görə, rusiyalı həmkarı ilə ilk növbədə Ukraynadakı münaqişəni müzakirə edib:
“Biz danışıqların dərhal başlaması barədə razılığa gəldik və Ukrayna Prezidenti Volodimir Zelenskiyə danışığımız barədə məlumat verəcəyəm. Dövlət katibi Marko Rubio, Mərkəzi Kəşfiyyat İdarəsinin direktoru Con Retkliff, Milli Təhlükəsizlik üzrə Müşavir Maykl Uolts və xüsusi nümayəndə Stiv Uitkoffdan ABŞ nümayəndə heyətinə rəhbərlik etmələrini xahiş etdim”.
Həmçinin münaqişənin başa çatmalı olduğunu vurğulayan Tramp hərbi əməliyyatların dərhal dayandırılmasına və münaqişənin dinc vasitələrlə həllinə çağırış edib.
Tramp Putinlə söhbətindən sonra vəd etdiyi kimi Zelenskiyə zəng edərək ona müzakirələr barədə məlumat verib. Zelenskinin ofisi söhbətin bir saat davam etdiyini, Tramp isə söhbətin “yaxşı keçdiyini” bildirib.
.jpg)
Kremlin rəsmi sözçüsü Dmitri Peskov isə Putinin Moskvada münaqişənin nizamlanması da daxil olmaqla, qarşılıqlı maraq kəsb edən məsələlər üzrə ABŞ-nin yüksəkvəzifəli şəxslərini qəbul etməyə hazır olduğunu qeyd edib.
Söhbətin nəticələri barədə danışan Peskov onu da deyib ki, “Rusiya Prezidenti ABŞ liderinin ölkələrimizin artıq birgə işləməsi zamanının yetişməsinə dair ideyasını dəstəkləyib”.
Bununla yanaşı, liderlərin söhbəti zamanı şəxsi görüşlər məsələsi də müzakirə edilib. Tramp Putinlə qarşılıqlı iş və səfərlər barədə razılığa gəldiyini deyib. Bu xüsusda, Putin Trampı Moskvaya dəvət edib. Lakin telefon danışığından bir neçə saat sonra ABŞ lideri jurnalistlərə açıqlamasında rusiyalı həmkarı ilə görüşünün Səudiyyə Ərəbistanında ola biləcəyini deyib.
Tramp, həmçinin bildirib ki, Putinlə söhbətində Yaxın Şərqdəki vəziyyət, eləcə də dolların dünya iqtisadiyyatına təsiri kimi məsələlər də qaldırılıb.
D.Peskov isə öz növbəsində söhbətdə İranın nüvə proqramı, eləcə də iqtisadi sahədə Rusiya-ABŞ münasibətlərinə də diqqət ayrıldığını vurğulayıb.
Onu da qeyd edək ki, iki ölkə liderinin söhbəti Ukrayna və digər region ölkələrində olduğu kimi, Avropada da siyasi dairələrdə narahatlıqla qarşılanıb. Prezidentlərin söhbətindən sonra Fransa, Almaniya, Polşa, İtaliya, İspaniya və Böyük Britaniyanın XİN rəhbərləri bəyanatla çıxış edərək bildiriblər ki, Ukrayna və Avropa danışıqların bir hissəsi olmalıdırlar, Kiyevə isə etibarlı təhlükəsizlik zəmanətləri verilməlidir. Onların sözlərinə görə, ədalətli və dayanıqlı sülh etibarlı Transatlantik təhlükəsizlik üçün zəruri şərtdir.
Hazırda dünya mediası da gündəm olan bu məsələni və bunun nə ilə nəticələnə biləcəyini şərh edib.
Belə ki, “Politico” nəşri yazıb: “Avropalı məmurlar uzun müddətdir ehtiyat edirdilər ki, Trampın Putinlə olan yaxın şəxsi münasibətləri onların qitənin gələcəyi ilə bağlı yüksəksəviyyəli müzakirələrdən kənarda qalmalarına səbəb ola bilər”.
“Bloomberg” agentliyi isə avropalı məmurların Tramp-Putin söhbəti ilə bağlı əvvəlcədən məlumatlandırılmadığını yazıb. Agentliyin mənbələrinin sözlərinə görə, Aİ məmurları bu addımı “xəyanət” adlandırıb və ABŞ-nin Rusiyaya güzəştlər edəcəyi ilə bağlı narahatlıqlarını dilə gətiriblər.
Fransanın “Le Point” qəzeti isə gələcəkdə danışıqlar prosesində Ukrayna nümayəndəsinə yer olmaya biləcəyinə toxunub.
“New York Times” qəzeti isə telefon danışığının Rusiyanın ölkə həbsxanasında saxlanılan amerikalı müəllim Mark Foqelin sərbəst buraxılmasına razılıq verməsindən sonra baş tutduğuna diqqət çəkib.
Bir neçə siyasi ekspert isə telefon danışığından erkən nəticələr çıxarmamağı, prosesin gələcək inkişafını izləməyi məsləhət görüb.
Günel İbrahimova
Müxalifətçi deputatın xarici işlər naziri Ararat Mirzoyanla bağlı baş nazir Nikol Paşinyana ünvanladığı sual gərginliyə səbəb olub.
Ermənistan parlamentinin müxalifətçi deputatı Qeqam Manukyan Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyana bu sualla müraciət edərək “Ararat Mirzoyanın adını nə vaxt dəyişəcəksiniz və ya Ararat Mirzoyanı dəyişəcəksiniz?” sualı hakim komanda tərəfindən qəzəblə qarşılanıb.
İlk olaraq Ararat Mirzoyan müxalifətçi deputata qəzəbli reaksiya verib: “Sən çox, çox cılız düşüncəli birisən”.
Parlamentin spikeri Alen Simonyan Mirzoyanın bu replikasından sonra dərhal müxalifətçi deputatın mikrofonunu söndürərək deyib: “Mən sizə ədəb-ərkan həddinə riayət etməyi təklif edirəm, yoxsa mən də buna bənzər misallar verməyə başlayacağam”.
Tribunaya yaxınlaşan baş nazir Nikol Paşinyan isə cavabında deyib: “Cənab Manukyan, adları dəyişmək səlahiyyətim olsaydı, ilk növbədə sizdən və siyasi liderlərinizdən başlayardım. Əminəm ki, mənim bu gücdən başqa insanlara münasibətdə istifadə etmək üçün heç bir əsasım olmazdı, çünki belə bir səbəb olmazdı. Mən isə sizin işinizlə bağlı ona görə danışıram ki, belə bir səbəb göstərən sizsiniz və sadəcə olaraq bunun üçün də səbəb yaratdınız”.
ABŞ prezidenti Donald Tramp Rusiya lideri Vladimir Putinlə Səudiyyə Ərəbistanında görüşmək niyyətini açıqlayıb.
Bunu Tramp Ağ Evdə jurnalistlərə açıqlamasında deyib.
O, Putinlə ilk görüşünün tezliklə Səudiyyə Ərəbistanında baş tuta biləcəyini deyib.
Trampın sözlərinə görə, Rusiya və ABŞ liderləri arasında görüşün təşkilində Səudiyyə Ərəbistanının vəliəhd şahzadəsi Məhəmməd bin Salman Əl Səud iştirak edir. “Mən Putinlə əsasən telefonla əlaqə saxlayacağam və nəhayət görüşməyi gözləyirik. Əslində, biz onun bura gəlməsini gözləyirik, mən də ora gedəcəyəm və biz də yəqin ki, Səudiyyə Ərəbistanında görüşəcəyik. Biz ilk dəfə Səudiyyə Ərəbistanında görüşəcəyik", - Tramp qeyd edib.
Tramp görüşün konkret vaxtını açıqlamasa da deyib ki, görüş çox da uzaq olmayan zamanda baş tutacaq.
ABŞ prezidenti Donald Tramp Rusiya prezidenti Vladimir Putinlə baş tutan telefon danışığı ilə bağlı açıqlamalar verib.
Tramp Putinlə görüşü barədə verdiyi açıqlamalardan belə qənaətə gəlmək mümkündür ki, Rusiya-Ukrayna müharibəsində qalib tərəf yoxdur. Müharibə ancaq kompromislər əsasında bitə bilər.
Trampla Putin arasındakı telefon danışığından gəlinən qənaət isə belədir:
- Tramp Ukraynada Putinə atəşkəs təklif etdiyini və bunun müvəqqəti olmasını istəmədiyini eşitdiyini bildirib;
- Ukraynanın NATO-ya üzvlüyü qeyri-mümkündür;
- Ukraynanın 2014-cü il sərhədlərinə qayıtması ehtimalı demək olar mümkün deyil;
- Ukraynanın itirilən ərazilərinin yalnız bir qismini geri qaytara bilər;
- Volodimir Zelenski olmadan ABŞ və Rusiya arasında birbaşa dialoq təhlükə yaratmır ;
- Ukraynada prezident seçkiləri keçirilməlidir;
- Birləşmiş Ştatlar Ukraynaya kömək etməyə davam edəcək, lakin bu yardımlar nəzarət altında həyata keçiriləcək. Bundan əlavə olaraq Ukraynaya dəstək üçün yatırılan vəsaitlərin geri qaytarılması ilə bağlı zəmanət tələb olunacaq;
- Tramp Səudiyyə Ərəbistanında Rusiya prezidenti Vladimir Putinlə görüşmək niyyətini ortaya qoyub;
- Tramp Putinin ABŞ-yə səfərini gözləyir və özü də Rusiyaya səfər etmək niyyətindədir;
- Putinlə davamlı əlaqə saxlamağı planlaşdırır.
Tramp Putin telefon danışığı bir daha onu deməyə əsas verir ki, Ukrayna Rusiya-Qərb arasındakı geosiyasi mübarizədə alver predmetidir və bundan da itirən ancaq Ukraynadır.
Rusiya həm də ABŞ-nin əlində Avropa üçün “dodmokl” qılıncı olmaqda davam edəcək.